Profielen van Betts & Neihart – Onderduikend

Waar de aangepast succesvolle leerling zich aan de groep aanpast maar ook mooie cijfers wil halen, wil de onderduikende leerling graag bij de groep horen door sociale aanpassing. De resultaten kunnen dan ook heel slecht zijn als dat niet hoort/past binnen de sociale groep. Dit kind wil niet opvallen, hij wil niet slim (of anders) lijken, wil niet hoogbegaafd lijken. De kans is daardoor erg groot dat dit kind in de klas niet opgemerkt wordt als begaafd.

Het is een kind dat vaak een afbuigende scorelijn laat zien op schoolresultaten. Hij vermijdt uitdagingen, is onzeker en faalangstig. Hoge prestaties én sociaal geaccepteerd worden lijkt in zijn ogen onverenigbaar. Hiermee ondermijnt hij/zij het belang van de ontwikkeling van zijn begaafdheid (onbewust). Sociale acceptatie is erg belangrijk voor de onderduikende leerling. Toch is hij is zoekend naar die sociale acceptatie; wisselt bijvoorbeeld in vriendschappen, vind moeilijk een plek binnen de groep. Dit kind streeft (vrijwel) geen eigen doelen na. Hij/zij kan door het aanpassen psychosomatische klachten ontwikkelen.

Er zijn momenten dat dit kind wél zijn ware aard laat zien. Misschien door bijzondere activiteiten of passies buiten school. Misschien heeft hij vooral vrienden onder de slimmere kinderen van zijn klas. Het is belangrijk om dit kind (ook) op school op tijd te signaleren, anders kan hij of zij in het risico type terecht komen. Voor ouders is het dus belangrijk om goed met school te praten over hoe zij het kind zien. Leer school dit kind kennen op andere vlakken.

Behoeften

Deze kinderen moeten zichzelf weervinden!

Het contact met de leerkracht (omgeving) moet verbeterd worden, positief gestimuleerd.

Ondersteuning bieden in vaardigheden en cognitief uitdagingen aan durven laten gaan.

Bied rolmodellen (en peers) en laat hen zien: je mag zijn wie je bent, je talenten, verschillen tussen mensen. Goede gesprekken en duidelijkheid geven over talenten, dat niet iedereen talenten of begaafdheid waardeert en/of begrijpt. De maatschappij kan je verschillende boodschappen geven over wie je bent. Sommige mensen zijn jaloers, sommigen begrijpen het niet goed, anderen zijn onwetend. Laat merken dat het normaal is dat hij/zij dit ervaart, maak het bespreekbaar.

Gedragskenmerken:

• Ziet de begaafdheid niet als waardevol, ontkent de begaafdheid
• Valt uit bij deelname aan verrijkingsprogramma’s
• Wijst uitdagingen af
• Wil geen ander werk doen dan andere leerlingen
• Wil geen uitzonderingspositie
• Zoekt sociale acceptatie
• Verandert geregeld van vriendschappen/peergroep
• Heeft (vrijwel) geen band met de leerkracht/groep
• Onzeker over welke richting te volgen

Behoeften:

• Vrijheid om keuzes te maken
• Netwerk van ‘peers’  (gelijkgestemden)
• Aanmoedigen van talenten
• Leren conflicten expliciet te maken
• Zelfbegrip en zelfacceptatie
• Gehoord en serieus genomen worden
• Rolmodellen

Ondersteuning/begeleiding thuis:

• Ondersteun bij studie- en carrièreplanning
• Op zoek gaan naar begaafde rolmodellen
• Vrijheid geven om keuzes te maken
• Geef ruimte voor het opdoen van ervaringen en reflecteer
• Niet vergelijken met broers/zussen/omgeving
• Bouwen aan weerbaarheid en zelfbeeld

Ondersteuning/begeleiding school:

• Geef inzicht in concepten als sociale verschijnselen
• Leeromgeving creëren waarin de leerling zich thuis voelt
• Rolmodellen bieden
• Directe instructie in sociale vaardigheden
• Bespreek de nadelen van succes (realistische kijk creëren)
• Bied ondersteuning en informatie bij de planning van opleidings- en beroepsmogelijkheden
• Help bij het opzetten van steungroepen